Osnovi signalizacionih protokola (ETF TKI OSP 3645)

Opšte informacije

Naziv kursa

Osnovi signalizacionih protokola

Oznaka (šifra) predmeta

ETF TKI OSP 3645

Studij

ETF-B

Odsjek

Telekomunikacije

Godina

3

Semestar

6

Tip

Izborni

ECTS

4

Ukupno sati nastave

45

Sati predavanja

31

Sati vježbi

7

Sati tutorijala

7

Cilj kursa - Znanje i vještine koje treba postići student
  Kurs ima za cilj studentima prezentirati osnovne koncepte signalizacije odnosno signalizacionih protokola.

Studenti stječu teorijska i praktična znanja iz signalizacionih protokola u telekomunikacionim mrežama u primjeni.

Program
  1.Uvod u signalizacije: Standardi za signalizacione sisteme. Tipovi signalizacija. Telefonski sistemi signalizacije. Signalizacija telefonski aparat-centrala. Signalizacija između centrala. Signalizacija po pridruženom kanalu (CAS). Signalizacija po zajedničkom kanalu (CCS).

2.Sistem signalizacije br. 7 (SS7): SS7 mrežna arhitektura. Identifikacija signalizacionih tačaka (SP) i trankova (SG). Komutaciona tačka servisa (SSP). Signalizaciona tranzitna tačka (STP). Kontrolna tačka servisa (SCP).

3.SS7 dio za prenos poruka (MTP): Arhitektura. Nivo signalizacionog voda podataka (MTP L1). Nivo signalizacionog voda (MTP L2). Funkcije signalizacionog voda. Otkrivanje greške. Ispravljanje greške. Nadzor grešaka. MTP nivo 3. Funkcije mrežne signalizacije. Funkcije upravljanja signalizacionog saobraćaja, vodovima i rutama. MTP3 signalizaciona poruka. Funkcije upravljanja. MTP3 upravljanje signalizacionom mrežom.

4.Telefonski korisnički dio: Poruke i primitive. Signali i poruke kontrole poziva. Osnovne signalizacione sekvence. TUP podrška dodatnih servisa. Verzija TUP signalizacije.

5.Digitalna korisnička signalizacija: Uvod u ISDN i DSS1. DLL nivo (LAPD). Q.931 poruke kontrole poziva. Uvod u poruke kontrole poziva. Primjeri kontrole poziva.

6.ISDN korisnički dio: ISUP poruke, formati i parametri. Signalizacija za pozive između ISDN korisnika. Pozivi prema analognim pretplatnicima. Signalizacija s-kraja-na-kraj. Signalizacione procedure. ISUP signalizacija u međunarodnim mrežama. ISUP dodatni servisi.

7.Signalizacija u mobilnim telekomunikacijama: AMPS tonski signali i poruke. Uvod u AMPS signalizaciju. AMPS formati i parametri poruka. AMPS signalizacione procedure. Signalizacija u celularnim sistemima. Signalizacija između mobile i mreže. Poruke sloja 3 na Um interfejsu. Ostali siignalizacijski protokoli u PLMN mreži. Osnove GPRS i UMTS signalizacije.

8.Protokol aplikacijskog nivoa inteligentnih mreža: INAP arhitektura. INAP formati. INAP procedure.

9.Kontrolni dio signalizacione veze: Arhitektura. Servisi. SCCP Formati. SCCP poruke i parametri. SCCP Procedure. SCCP konekciono i bezkonekciono orijentisana. SCCP upravljanje.

10.Aplikacijski dio prenosnih mogućnosti: TCAP informacioni elementi. TCAP formati i kodiranje. Transakcijski identiteti.

11.Mobilni aplikacijski dio: Transakcije za registraciju i autentikaciju. Poziv prema mobilnim stanicama. Operacije za međusistemski Handoff. IS-MAP formati i kodovi. GSM-MAP. Operacije vezane za ažuriranje lokacije. Operacije i procedure za odlazne pozive. MAP protokol. MAP servisi. Opis MAP servisa. MAP procedure.

12.Broadband signalizaciona platforma: Širokopojasni ISDN korisnički dio za CCSS7. Signalizacija širokopojasnog pristupa DSS2.

13.B-ISUP Signalizacija: Namjena B-ISUP. Pregled B-ISUP. B-ISUP NNI. Poruke i parametri. Primjeri B-ISUP operacija.

14.Pregled ATM signalizacije: Signalizacioni interfejsi i protokoli. Primjer ATM veze.

15.Interfejs korisnik-mreža (UNI) signalizacija. Broadband signalizacioni stackovi. UNI poruke i informacioni elementi. Detaljniji pregled UNI operacija. Detaljnije o informacionim elementima Q.931 poruka. Point-to-point pozivi. Point-to-Multipoint pozivi: Signalizacioni ATM adaptacijski sloj (SAAL). Konekcijski orijentisan protokol određenog servisa – SSCOP. Koordinacijske funkcije određenog servisa na UNI (SCCF-UNI). Koordinacijske funkcije određenog servisa na NNI (SCCF-NNI).

16.Privatna mreža-mreža interfejs (PNNI). Pregled PNNI protokola. PNNI. Routing protokol. PNNI signalizacioni protokol. Određeni model PNNI signalizacije. PNNI metrika. PNNI primjer hijerarhije. PNNI signalizacione poruke.

17.Protokoli na vrhu ATM. Klasični IP preko ATM (CLIP). LAN emulacija preko ATM (LANE).

18.IP signalizacione arhitekture: Adresni rezolucijski protokol (ARP). Internet protokol (IP). Internet kontrolni protokol za poruke (ICMP). Transmisijski kontrolni protokol (TCP). Korisnički datagram protokol (UDP). Fajl transfer protokol (FTP). Protokol za upravljanje mrežom (SNMP).

19.Pregled VoIP protokola kontrole i signalizacije.

20.H.248/MEGACO. MGCP. Pregled H.323 signalizacije. RAS signalizacija. Signalizacija poziva. H.245 kontrolna signalizacija. SIP arhitektura. Pregled sintakse SIP poruka. Primjeri sekvenci SIP poruka. Protokol opisa sesije (SDP).

21.VoIP i SS7: Uzajamni rad SS7 i VoIP. SS7 preko IP. Sigtran protokol. Sigtran Protokol stack. SCTP (Protokol kontrole prenosa toka). Multi-homing. Multi-streaming. Adaptacijski sloj/SCTP granica. M2PA (MTP2 Peer-to-Peer protokol adaptacijskog sloja. Definicija M2PA/MTP3 granice. M2UA (MTP2 Protokol korisničkog adaptacijskog sloja. M3UA (MTP 3 Protokol korisničkog adaptacijskog sloja). SUA. SCCP-Protokol korisničkog adaptacijskog sloja.

22.NGN mrežna signalizacija: RSVP. NSIS. QoS signalizacioni protokoli. NSLP.

Literatura
Obavezna1.Bilješke i slajdovi s predavanja (moći će se preuzeti na WEB siteu Fakulteta);

2.R.J. Manterfield, "Telecommunications Signalling", IEE Telecommunications S., (November 1, 1999)
Preporučena1.Gonzalo Camarillo, Miguel A. Garcia-Martin: The 3G IP Multimedia Subsystem

2.John G. van Bosse, "Signaling in Telecommunication Networks", Wiley-Interscience, 1st edition (January 15, 1997)

3.Hartmut Brand, Christian Hapket, "ATM Signalling: Protocols and Practice", John Wiley & Sons; 1 edition (March 1, 2001)

4.Lee Dryburgh, Jeff Hewett, "Signaling System No. 7, Protocol, Architecture, and Services", Cisco Press; 1st edition (August, 2004)

5.Travis Russell, "Signaling System # 7" (Hardcover), McGraw-Hill Professional; 4 edition (June 25, 2002)

Didaktičke metode
  Tokom direktnih predavanja u sali prezentiraju se teorijski aspekti signalizacionih protokola u telekomunikacionim mrežama u primjeni;

Predavanja su podržana postavljanjem i rješavanjem zadataka, problema i projekata koji ilustruju izložene teorijske koncepte;

Kroz domaće zadaće i parcijalne ispite kontinuirano se provjerava stepen pripremljenosti studenta da ovlada znanjima i vještinama koje treba postići u okviru ovog kursa.

Način provjere znanja
  Tokom trajanja kursa student prikuplja bodove prema slijedećem sistemu:

Prisustvo satima predavanja, tutoriala i vježbi: donosi 10 bodova, pri čemu student koji više od tri puta izostane s predavanja i/ili tutoriala i vježbi, ne može ostvariti bodove po ovoj osnovi;

Izrada domaćih zadaća i laboratorijskih vježbi donosi maksimalno 10 bodova; predviđeno je minimalno 10 izrada domaćih zadaća i odbrana laboratorijskih vježbi ravnomjerno raspoređenih tokom semestra;

Parcijalni ispiti: dva pismena parcijalna ispita, pri čemu svaki pozitivno ocijenjen parcijalni ispit, donosi do 20 bodova.

Parcijalni ispit traje 90 minuta i struktuiran je na slijedeći način:

Odgovori na jednostavna pitanja čiji je cilj provjeriti da li student vlada osnovnim teorijskim znanjima; student koji tačno odgovori na sva postavljena pitanja ostvaruje 5 bodova;

Rješavanje jednog zadatka sa otvorenim odgovorom, tačno rješavanje ovog zadatka donosi 10 bodova;

Rješavanje zadataka za koji je dato više odgovora, od kojih je jedan tačan; student koji tačno odgovori na sve ovakve postavljene zadatke, ostvaruje 5 bodova.

Student koji je tokom trajanja semestra ostvario manje od 20 bodova, ponovo upisuje ovaj kurs.

Student koji je tokom trajanja semestra ostvario 40 i više bodova, pristupa usmenom završnom ispitu; ovaj ispit se sastoji iz diskusije zadataka s parcijalnih ispita i domaćih zadaća, te odgovora na jednostavna pitanja koja se odnose na teme obrađene unutar kursa.

Usmeni završni ispit može donijeti maksimalno 40 bodova. Da bi student postigao pozitivnu završnu ocjenu, on na ovom ispitu mora ostvariti minimalno 20 bodova. Student koji ne ostvari ovaj minimalni broj bodova, pristupa usmenom popravnom ispitu.

Student koji je tokom trajanja semestra ostvario 20 i više bodova, a manje od 40 bodova, obavezno pristupa popravnom ispitu. Popravni ispit struktuiran je na sljedeći način:

Pismeni dio, koji je struktuiran na isti način kao i pismeni parcijalni ispit; u okviru ovog ispita student polaže zadatke iz tema za koje nije postigao prolaznu ocjenu (10 i više bodova) tokom polaganja parcijalnih ispita;

Usmeni dio koji je struktuiran na isti način kao i usmeni dio završnog ispita.

Usmenom dijelu popravnog ispita, može pristupiti student koji je nakon pismenog dijela popravnog ispita uspio ostvariti ukupan skor od 40 i više bodova; ovaj skor se sastoji od bodova ostvarenih po osnovu prisustva nastavi, izradi domaćih zadaća, polaganja parcijalnog ispita koji je urađen pozitivno i polaganja pismenog dijela popravnog ispita.

Usmeni popravni ispit može donijeti maksimalno 40 bodova. Da bi student postigao pozitivnu završnu ocjenu, on na ovom ispitu mora ostvariti minimalno 20 bodova. Student koji ne ostvari ovaj minimalni broj bodova, ponovo upisuje ovaj kurs.

Napomene
  Prilikom polaganja pismenog ispita, student može koristiti od strane nastavnika pripremljenu listu formula koje mogu biti od koristi prilikom rješavanja zadataka. Nije dozvoljeno korištenje drugih bilješki, knjiga, mobilnih telefona niti drugih elektronskih pomagala, osim džepnog elektronskog kalkulatora.



Zadaci koje student treba riješiti na ispitu su istog tipa kao oni rješavani tokom izvođenja predavanja i tutorijala.