Operativni sistemi (ETF RIO OS 2360)

Opšte informacije

Naziv kursa

Operativni sistemi

Oznaka (šifra) predmeta

ETF RIO OS 2360

Studij

ETF-B

Odsjek

Računarstvo i informatika

Godina

2

Semestar

3

Tip

Obavezni

ECTS

5

Ukupno sati nastave

60

Sati predavanja

28

Sati vježbi

22

Sati tutorijala

0

Cilj kursa - Znanje i vještine koje treba postići student
  Ovaj predmet obezbjeđuje pregled fundamentalnih principa operativnih sistema, dopunjen sa diskusijom na konkretnim modernim operativnim sistemima koji će pomoći u razumjevanju implementacije ovih principa na stvarne operativne sisteme. Obuhvaćene teme uključuju pregled komponenti operativnig sistema, međusobno isključivanje i sinhronizaciju, implementaciju procesa, algoritme raspoređivanje, upravljanje memorijom i datotečne sisteme. 

Program
  1.Uvod: Uloga, funkcionalnost i struktura operativnog sistema, historijski razvoj operativnih sistema: batch, multiprogramiranje, time-sharing  

2.Struktura računarskog sistema: prekidi i upravljanje prekidima, ulazno izlazne opracije, dualni način rada procesora, sistemski pozivi servisi.  

3.Struktura operativnog sistema: Prekidi i servisiranje prekida, slojna struktura operativnog sistema, monolitni i mirokernel, funkcionalna organizacija operativnog sistema Unix,  

4.Upravljanje procesima: Koncept i stanja procesa, izmjena procesa, operacije nad procesima, predstavljanje procesa, thread-i i upravljanje thread-ima, upravljanje procesima u Unix-u 

5.Medjuprocesna komunikacija:  

6.koristeći djeljenu memoriju: problem sinhronizacije procesa, kritična sekcija i međusobno isključivanje, semafori i hardverke tehnike sinhronizacije: test_and_set.  

7.posredstvom prosljeđivanja poruka: direktno, indirektno, baferovanje.  

8.komunikacija među procesima koristeći pipe i signale.  

9.Raspoređivanje procesora: Opšti koncepti i kriteriji raspoređivanja, dispečer, algoritmi raspoređivanja: FCFS, SJF, prioritetni, Round Robin, MFQ, raspoređivanje na primjerima operativnog sistema UNIX-a i Windows-a 

10.Upravljanje memorijom: Loaderi, opšti koncepti prevođenja adresa iz logičke u fizičku, alokacija memorije, kontinualna: sa jednom i više particija, statičke i dinamičke, i nekontinualna: straničenje I segmentiranje, virtuelna memorija, upravljanje memorije u Unix-u.  

11.Upravljanje datotekama: Strukture datotečnog sistema, upravljanje slobodnim prostorom, implementacija datoteke i direktorija, datotečni sistemi za Unix i Windows operativne sisteme: logička organizacija datoteka, upravljanje pristupom datotekama/direktorijima, zaštita datoteka 

12.Upravljanje resursima, I/O menager, metode za rad sa zastojem, bankarski algoritam 

13.Zaštita i sigurnost: Matrice pristupa i capabilities, napadi na sistem i spriječavanje napada, provođenje zaštite na operativnom sistemu Unix.

Literatura
Obavezna1.Bilješke i slajdovi s predavanja (moći će se preuzeti na WEB siteu Fakulteta); 

2.A.Silbershatz, P.Galvin, Operating systems principles,5edition, Addison Wesley, 1998.god.  

3.Tanenbaum, Modern Operating Systems, Prentice Hall, 2002. god.  

4.G.Nutt, Operating systems - modern perspective, 2001. god.
Preporučena...

Didaktičke metode
  Kurs se sastoji iz teorijskih predavanja (36 sata) tokom kojih se putem videoprojektora prezentiraju slajdovi čiji sadržaji odgovaraju sadržajima iz zvaničnog udžbenika preporučenog za ovaj kurs. Predavanja su integrirana s laboratorisjkim vježbama što ih studenti rade u laboratoriji (18 sati) i tutorijale (6 sati), praćeni i vođeni od strane tutora; svaka vježba obrađuje određenu temu koristeći konkretne zadatke za čije je riješavanje nužno primijeniti znanja saopćena tokom sati predavanja. 

Vježbe u laboratorijama imaju za cilj: 

- Primjena konkurentnog jezika na izradi programa koji trebaju tehnuike sinhronizacije (međusobno isključivanje, semafori, monitori i sl.) 

- Izrada programa vezanih za komunikaciju između procesa: pipe-vi, socket-i i djeljena memorija i sl.  

Osim toga, tokom ovih vježbi, studenti će, pod vodstvom tutora, koristeći znanja stečena tokom predavanja, riješavati i druge probleme. Vježbe u laboratoriji organizirane su tako da svaki student ima na raspolaganju personalni računar na kojemu, pod vodstvom tutora i uz pomoć softvera obaviti predviđene aktivnosti. 

Način provjere znanja
  Tokom trajanja kursa student prikuplja bodove prema slijedećem sistemu: 

- prisustvo satima predavanja, vježbi i tutorijala: 10 bodova, student koji više od tri puta izostane s predavanja,vježbi i/ili tutorijala ne može ostvariti bodove po ovoj osnovi; 

- izrada domaćih zadaća: maksimalno 10 bodova; predviđena je izrada od 5 do 10 domaćih zadaća ravnomjerno raspoređenih tokom semestra; 

- parcijalni ispiti: dva pismena parcijalna ispita, pri čemu svaki pozitivno ocijenjen parcijalni ispit donosi 20 bodova; 

Student koji je tokom trajanja semestra ostvario manje od 20 bodova ponovno upisuje ovaj kurs. 

Student koji je tokom trajanja semestra ostvario 40 i više bodova pristupa usmenom završnom ispitu; ovaj ispit sastoji se iz diskusije zadataka s parcijalnih ispita, domaćih zadaća i odgovora na jednostavna pitanja koja se odnose na teme kursa.  

Usmeni završni ispit donosi maksimalno 40 bodova. Da bi postigao pozitivnu završnu ocjenu, student na ovom ispitu mora ostvariti minimalno 20 bodova.
Student koji ne ostvari ovaj minimum pristupa usmenom dijelu popravnog ispita. 

Student koji je tokom trajanja semestra ostvario 20 i više bodova, a manje od 40 bodova, pristupa popravnom ispitu. Popravni ispit struktuiran je na slijedeći način: 

- pismeni dio koji je struktuiran na isti način kao i pismeni parcijalni ispit; u okviru ovog ispita student polaže zadatke iz tema za koje nije postigao prolaznu ocjenu (10 i više bodova) polažući parcijalne pismene ispite, 

- usmeni dio koji je struktuiran na isti način kao usmeni dio završnog ispita. 

Usmenom dijelu popravnog ispita može pristupiti student koji je nakon polaganja posmenog dijela popravnog ispita uspio stvariti ukupan skor od 40 i više bodova; ovaj skor sastoji se od bodova ostvarenih kroz: prisustvo nastavi, izradu domaćih zadaća, polaganje parcijalnih sipita i polaganje pismenog dijela popravnog ispita. 

Usmeni popravni ispit donosi maksimalno 40 bodova. Da bi postigao pozitivnu završnu ocjenu student na ovom ispitu mora ostvariti minimalno 20 bodova.
Student koji ne ostvari ovaj minimum ponovno upisuje ovaj kurs.

Napomene
  ...